Θεσσαλική Μυσταγωγία – ΙΑΣΩΝ: Ο αρχηγός των Αργοναυτών
O δρ Αρχαιολογικού Τουρισμού και Πολιτιστικής Διπλωματίας Βασίλης Σπανός αφηγείται μύθους της Θεσσαλίας
Ο Βασίλειος Σπανός είναι διδάκτωρ Αρχαιολογικού Τουρισμού & Πολιτιστικής Διπλωματίας, του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Η στήλη έχει ως σκοπό την παράθεση θεσσαλικών μύθων και τη σύνδεσή τους με τον σύγχρονο βίο. Η μεθοδολογία που ακολουθείται είναι ο διάλογος μεταξύ δύο υποτιθέμενων χαρακτήρων. Στο παρόν άρθρο ο Μύστης συνομιλεί με την Ωρείθυια. Ο τίτλος κάθε πονήματος αντιστοιχεί σε ένα δελφικό παράγγελμα, η ουσία του οποίου αποκρυσταλλώνεται στους μυθικούς διαλόγους.
«Ἑστίαν τίμα»
ΩΡ: Η διχόνοια η δολερή αποτελεί διαχρονική γάγγραινα για την Ελλάδα, σωστά Μύστη;
ΜΥ: Όλα μα όλα, θα ήταν τόσο διαφορετικά Ωρείθυια…πού τρέχει ο λογισμός σου;
ΩΡ: Στον καιρό που, έστω σε μικρή κλίμακα, προέκυψε η πρώτη ενοποίηση των Ελλήνων…
ΜΥ: Όλα ξεκίνησαν από την Ιωλκό, δίπλα από τον σημερινό Βόλο…
ΩΡ: Ποιο είναι το σημείο εκκίνησης λοιπόν;
ΜΥ: Στην Ιωλκό βασίλευε ο Αίσονας αλλά κάποια στιγμή, εκδιώχθηκε από τον θρόνο του…
ΩΡ: Ποιος ήταν ο σφετεριστής;
ΜΥ: Ο ετεροθαλής αδελφός του, ο Πελίας…
ΩΡ: Και πώς εξελίχθηκαν τα πράγματα;
ΜΥ: Ο Αίσονας απέκτησε από την Πολυμήδη ή την Αλκιμήδη ή τη Ροιώ, έναν γιο…
ΩΡ: Αν τολμήσω έναν αναγραμματισμό, τον Ιάσονα…κάνω λάθος;
ΜΥ: Μπράβο…ο τέως βασιλιάς, κρυφά μέσα στη νύχτα, παρέδωσε τον μικρό στον Κένταυρο Χείρωνα, για να τον αναθρέψει όπως μόνο αυτός γνώριζε…
ΩΡ: Σ’ αυτό, δεν υπάρχει κάποια αμφισβήτηση…
ΜΥ: Όταν ο Ιάσονας ενηλικιώθηκε, κίνησε για την Ιωλκό…
ΩΡ: Έφτασε με ασφάλεια ή είχε περιπέτειες;
ΜΥ: Περνώντας τον ποταμό Άναυρο, συνάντησε μία ανήμπορη γριά που δεν μπορούσε να περάσει την αντίπερα όχθη…
ΩΡ: Φαντάζομαι όλοι θα έδειξαν αδιαφορία…
ΜΥ: Ο Ιάσονας όχι…την κουβάλησε απέναντι, με την ηλικιωμένη γυναίκα να τον ευχαριστεί, λέγοντας του ότι δεν έχει κάτι να του δώσει, παρά μόνο την ευχή της…
ΩΡ: Συγκινητικό περιστατικό…
ΜΥ: Μη βιάζεσαι…η μαγεία δεν είναι σε αυτό…
ΩΡ: Παρακαλώ…
ΜΥ: Ακόμα κι όταν γύρισε την πλάτη του για να συνεχίσει την πορεία του, τα μάτια του αντιλήφθηκαν μία λάμψη φωτός…
ΩΡ: Που είχε ως αποτέλεσμα;
ΜΥ: Να δει σε όλη της τη μεγαλοπρέπεια, τη βασίλισσα των ουρανών, την Ήρα…
ΩΡ: Στην πραγματικότητα, η κόρη του Κρόνου δοκίμασε το ήθος του Ιάσονα…
ΜΥ: Γι’ αυτό και η θεά του ανακοίνωσε ότι θα είναι δίπλα του ένεκα της ευγένειας του…
ΩΡ: Έφτασε αισίως στην Ιωλκό;
ΜΥ: Ναι, αφού έχασε ένα σανδάλι διαβαίνοντας τον Άναυρο κι αφού σκότωσε μία λεοπάρδαλη…έκτοτε, το τομάρι του θηρίου, τον συντρόφευε πάντοτε ως απόδειξη δύναμης…
ΩΡ: Η υποδοχή των συμπατριωτών του;
ΜΥ: Ο συγκεντρωμένος λαός που σκόπευε να κάνει θυσίες στον Ποσειδώνα, θαύμασε τη ρώμη του…
ΩΡ: Θα ήθελα πολύ να γνωρίζω τι συνέβη στη συνάντηση με τον Πελία…
ΜΥ: Τρόμαξε πάρα πολύ, μα δεν το έδειξε…
ΩΡ: Ο λόγος;
ΜΥ: Είχε ενημερωθεί πριν χρόνια για έναν χρησμό…«Φοβού τον μονοσάνδαλο»…
ΩΡ: Θεία Δίκη για όσα έκανε ο Πελίας στον αδελφό του…
ΜΥ: Ο Ιάσονας έμεινε για λίγο στην οικία του πατέρα του κι εν συνεχεία, πήγε στον Πελία και του ζήτησε τον θρόνο, που δικαιωματικά του ανήκε…
ΩΡ: Ποια η απόκριση του βασιλιά;
ΜΥ: Μόλις συνήλθε από τον φόβο του, ρώτησε τον Ιάσονα ποια τιμωρία θα επέβαλλε σε έναν σφετεριστή του θρόνου…
ΩΡ: Ενδιαφέρον…
ΜΥ: Τον επαναπατρισμό του Χρυσόμαλλου Δέρατος, το φτερωτό κριάρι που είχε φυγαδεύσει τον Φρίξο και την Έλλη, στη μακρινή Κολχίδα…
ΩΡ: Δύσκολο εγχείρημα…δεν νομίζω ο Πελίας να μην άδραξε την ευκαιρία να το ζητήσει…
ΜΥ: Έτσι κι έκανε…ο Ιάσονας έβαλε κήρυκες να γυρίσουν όλη την Ελλάδα και να αναγγείλουν την επικείμενη εκστρατεία…
ΩΡ: Υπήρξε ανταπόκριση;
ΜΥ: Όλο το άνθος των Πανελλήνων…Ηρακλής, Θησέας, Πηλέας, Τελαμώνας, Ίδας, Μελέαγρος, Πολυδεύκης, Λυγκέας, Ορφέας, είναι μεταξύ αυτών που προθυμοποιήθηκαν…
ΩΡ: Μία εκστρατεία τέτοιου μεγέθους, θα απαιτούσε και αντίστοιχο πλοίο…
ΜΥ: Ο Ιάσονας βρήκε τον Άργο, τον γιο του Φρίξου και της Χαλκιόπης, ζητώντας τη βοήθειά του και τότε αυτός, ναυπήγησε την Αργώ…
ΩΡ: Και το ταξίδι ξεκινά…
ΜΥ: Αφού πέρασαν από τη Λήμνο, τη Σαμοθράκη, την Κύζικο, τη Μυσία, τις χώρες των Βεβρύκων και των Μαριανδυνών και αφού απάλλαξαν τον Φινέα από τις Άρπυιες, οι Αργοναύτες έφθασαν στην Κολχίδα…
ΩΡ: Όπου συναντήθηκαν με τον βασιλιά Αιήτη, εξηγώντας του τον σκοπό της εκστρατείας τους…
ΜΥ: Ο Αιήτης δεν είχε αντίρρηση, αρκεί ο Ιάσονας να έζευε δύο ταύρους, δώρο του Ηφαίστου, με χάλκινα πόδια που έβγαζαν φλόγες από τα ρουθούνια τους, να οργώσει με αυτούς ένα χωράφι και να το σπείρει με τα δόντια ενός δράκου…
ΩΡ: Σχεδόν ακατόρθωτο…
ΜΥ: Σχεδιάζοντας το πώς θα επιτελέσει αυτούς τους άθλους, μπήκε στη ζωή του η Μήδεια, η μάγισσα κόρη του Αιήτη…ερωτεύθηκε τον Ιάσονα και θέλησε να τον βοηθήσει…
ΩΡ: Ένα ειδύλλιο αρχίζει…τι του ζήτησε ως αντάλλαγμα;
ΜΥ: Να της υποσχεθεί ότι θα την έπαιρνε μαζί του στην Ιωλκό και θα την παντρευόταν…
ΩΡ: Με ποιον τρόπο τον βοήθησε;
ΜΥ: Του έδωσε ένα υγρό, με το οποίο άλειψε το σώμα του αλλά και την ασπίδα του…από τη στιγμή εκείνη, δεν μπορούσε να τον βλάψει μήτε όπλο μήτε φλόγα, για 24 ώρες…
ΩΡ: Ήταν η μοναδική βοήθεια της;
ΜΥ: Αποκάλυψε επίσης ότι, καθώς θα έσπερνε τα δόντια του δράκου, από εκείνα θα φύτρωναν αυθωρεί οπλισμένοι πολεμιστές, που θα επεδίωκαν να τον σκοτώσουν…αφού έζεψε τους ταύρους χωρίς να καεί από τις φλόγες τους, έριξε μία πέτρα ανάμεσα στους πολεμιστές που «έσπειρε», όπως τον είχε συμβουλέψει η Μήδεια…αυτοί, νόμισαν ότι κάποιος από τους ίδιους την έριξε και αλληλοεξοντώθηκαν…
ΩΡ: Ο Ιάσονας τελικά, τα κατάφερε…τήρησε την υπόσχεση του ο Αιήτης;
ΜΥ: Την αθέτησε…μάλιστα, προσπάθησε να βάλει φωτιά στην Αργώ και να εξοντώσει όλο το πλήρωμα…το μόνο που απέμενε ήταν να πάρει ο Ιάσονας το Δέρας που δυστυχώς, φύλαγε ένας δράκος που δεν κοιμόταν ποτέ…
ΩΡ: Πώς προσπερνάς ένα τέτοιο εμπόδιο;
ΜΥ: Η Μήδεια με τα μάγια της νάρκωσε τον δράκο οπότε, ο Ιάσονας ξεκρέμασε το Χρυσόμαλλο Δέρας από το δένδρο…έπειτα, οι Αργοναύτες, απέπλευσαν μαζί με το Χρυσόμαλλο Δέρας και τη Μήδεια…
ΩΡ: Δεν πιστεύω ότι ο Αιήτης έμεινε με σταυρωμένα χέρια…
ΜΥ: Τους κατεδίωξε με ένα πλοίο αλλά η Μήδεια έσφαξε τον αδελφό της Άψυρτο, τον κομμάτιασε και πετούσε ένα-ένα τα κομμάτια στη θάλασσα…ο Αιήτης έχασε χρόνο για να περισυλλέξει τα κομμάτια του γιου του κι έτσι, οι Αργοναύτες κατάφεραν να διαφύγουν…
ΩΡ: Άφησαν ατιμώρητο ένα τέτοιο έγκλημα οι θεοί;
ΜΥ: Φυσικά και όχι…γι’ αυτό περιπλανήθηκαν από τον ποταμό Ίστρο, τον σημερινό Δούναβη, μέχρι και τη Λιβύη…
ΩΡ: Ποια η κατάληξη λοιπόν αυτής της περιπλάνησης;
ΜΥ: Κινδύνεψαν από τους Κυνοκέφαλες, από τη Σκύλλα και τη Χάρυβδη και στην Κρήτη, από τον γίγαντα Τάλω…
ΩΡ: Έργο του Ηφαίστου, με σκοπό να περιφρουρεί παντοιοτρόπως το νησί…
ΜΥ: Η Μήδεια μάγεψε τον Τάλω κι έτσι μπόρεσε να του αφαιρέσει το καρφί στη φτέρνα…αυτό, έκλεινε τη μία και μοναδική φλέβα που διέτρεχε όλο το κορμί του και που περιείχε το θεϊκό αίμα, τον Ιχώρ, θανατώνοντάς τον…
ΩΡ: Πώς βρήκαν τον δρόμο της επιστροφής;
ΜΥ: Ο Ιάσονας ικέτευσε τον Απόλλωνα να τους οδηγήσει…μέσα σε μία θαλασσοταραχή, έστειλε μία δέσμη φωτός και οι Αργοναύτες αντίκρυσαν στεριά…
ΩΡ: Η οποία ήταν;
ΜΥ: Επειδή ήταν σαν να άναψε το φως μέσα στο σκοτάδι, οι Αργοναύτες ονόμασαν το νησί που αποβιβάστηκαν, προς τιμήν του Απόλλωνα, Ανάφη…
ΩΡ: Το γνωστό Κυκλαδονήσι…
ΜΥ: Ο Απόλλων άκουσε τη δέηση του Ιάσονα και τους οδήγησε στις Σποράδες, από όπου στη συνέχεια βρήκαν τον δρόμο τους για την Ιωλκό…
ΩΡ: Όπου ο Ιάσονας παραδίδει το Χρυσόμαλλο Δέρας στον Πελία…
ΜΥ: Ο Πελίας όμως είχε δολοφονήσει τον Αίσονα, αναγκάζοντας τον να πιει αίμα ταύρου…
ΩΡ: Πώς αντέδρασε ο Ιάσονας;
ΜΥ: Η Μήδεια, συνέλαβε το εξής σατανικό σχέδιο…μπροστά στις κόρες του Πελία έσφαξε ένα κριάρι και αφού το έκοψε κομμάτια το μετέβαλε με μάγια σε ζωντανό αρνί, δείχνοντας έτσι ότι μπορεί να επανέλθει με τον ίδιο τρόπο σε νεανική ηλικία, κάθε γεροντικός οργανισμός, ακόμα και άνθρωπος…
ΩΡ: Να φανταστώ ότι οι ανόητες θυγατέρες, κατέσφαξαν τον γέροντα Πελία προσδοκώντας τη μετατροπή του σε νέο, κάτι το οποίο δε συνέβη…
ΜΥ: Υπήρξε λαϊκή κατακραυγή που την εκμεταλλεύτηκε ο γιος του Πελία, ο Άκαστος και έδιωξε το ζεύγος…
ΩΡ: Το οποίο κατέληξε;
ΜΥ: Στην Κόρινθο…αρχικά, ζούσαν ήσυχα…με την πάροδο του χρόνου όμως, ο Ιάσονας συνδέθηκε με την όμορφη και πολύ νεότερη θυγατέρα του Κορίνθιου βασιλιά Κρέοντα, τη Γλαύκη και τη μνηστεύθηκε…η Μήδεια έμεινε μετέωρη σε έναν ξένο τόπο και με κλειστή τη θύρα της πατρίδας της καθώς το έγκλημά της με τον Άψυρτο, θα πληρωνόταν σκληρά στην Κολχίδα…
ΩΡ: Φρονώ ότι η Μήδεια θα του θύμισε τους όρκους πίστης που της είχε δώσει, με μάρτυρες τους ίδιους τους θεούς…
ΜΥ: Μάταια…στον γάμο τους, η Μήδεια δηλητηρίασε τη Γλαύκη…αλλά η μανία της δεν σταμάτησε εδώ…
ΩΡ: Δηλαδή, τι άλλο έκανε;
ΜΥ: Για εκδίκηση, φέρεται να σκότωσε τα παιδιά τους…
ΩΡ: Γιατί φέρεται;
ΜΥ: Αυτή είναι η αντίληψη του Ευριπίδη…ο Κρεώφυλος, ο Παρμενίσκος, ο Αιλιανός, ο Παυσανίας είναι μερικοί που εκφράζουν ενστάσεις…
ΩΡ: Ίσως υπεισέρχονται πολιτικές σκοπιμότητες…δεν είναι απίθανο…κι ο Ιάσονας;
ΜΥ: Αφού διαλύθηκε το σπιτικό του, κυρίευσε την Ιωλκό με την αρωγή του Πηλέα…προς το τέλος της ζωής του ωστόσο, τον ξέχασαν όλοι, ακόμα και η Ήρα διότι δεν τίμησε τον γάμο του…περιπλανώμενος, βρήκε ένα σαπιοκάραβο και λόγω της ζέστης, ξάπλωσε στην πλώρη…
ΩΡ: Και;
ΜΥ: Ένα κομμάτι σανίδας του σκαριού, το ακρόπρωρο της θεάς Ήρας, αποκολλήθηκε κι έπεσε στο κεφάλι του…το καράβι αυτό, ήταν η Αργώ…
ΩΡ: Κρίμα για τον ήρωα…αλλά αυτό απεφάνθησαν η Θέμις και η Νέμεσις…
ΜΥ: Είμαστε οι επιλογές μας…έχουμε κάθε δικαίωμα να επιλέγουμε το οτιδήποτε αλλά ταυτόχρονα, είμαστε υποχρεωμένοι να αποδεχόμαστε τα αποτελέσματα αυτών των επιλογών…
