Ο καθηγητής Αιματολογίας του Τμήματος Ιατρικής του Imperial College του Λονδίνου κ. Αναστάσιος Καραδημήτρης μιλά στις Θ.Ε. για τη μέθοδο που ανέπτυξε  η ερευνητική του ομάδα. 

Ο ιδρυτής και οραματιστής της πρωτοβουλίας, Λαρισαίος πιανίστας Χρήστος Λενούτσος μιλά στις «Θ.Ε.»

Ως χρόνιος χαρακτηρίζεται ο πόνος που έχει διάρκεια μεγαλύτερη των τριών μηνών από την αρχική διάγνωση ή κάκωση.

Τα κονδυλώματα είναι το πιο διαδεδομένο σεξουαλικό νόσημα στη σημερινή εποχή. Οφείλονται στον ιό του HPV και εμφανίζονται σε γυναίκες και άνδρες.

Μια αναρριχητική περιπέτεια με τον Λαρισαίο μαθηματικό στους γρανιτένιους βράχους του Tsaranoro. 

Έχει βραδιάσει. Τα φώτα από τα δεκάδες αυτοκίνητα που το ένα πίσω από το άλλο κατευθύνονται προς το παζάρι, κάνουν την οδό Καραμανλή να μοιάζει με τεράστιο αεροδιάδρομο.

Σε ένα οίκημα των αρχών του 20ού αιώνα στο κέντρο της Λάρισας η τέχνη γίνεται μέσο έκφρασης συναισθημάτων, ο πολιτισμός συναντά την πρόληψη και εκατοντάδες παιδιά αλλά και ενήλικες μαθαίνουν να συνεργάζονται, να δημιουργούν αλλά και να αναπτύσσουν ψυχοκοινωνικές δεξιότητες.

«Μην περιμένετε από τα παιδιά σας να έχουν την ίδια εκπαίδευση με τη δική σας. Οι καιροί έχουν αλλάξει. Ενθαρρύνετέ τα να βρουν μόνα τους τις απαντήσεις στα μεγάλα ερωτήματα και να διαμορφώσουν το δικό τους μέλλον. Το ζητούμενο δεν είναι η (στείρα) γνώση, αλλά η ανακάλυψη».

Με αυτά τα λόγια ο φημισμένος παιδαγωγός, ερευνητής σε θέματα εκπαίδευσης και καθηγητής εκπαιδευτικής μεθοδολογίας στο Πανεπιστήμιο του Newcastle στην Αγγλία, δίνει στις Θ.Ε. το στίγμα της φιλοσοφίας του για το μέλλον της γνώσης, της μάθησης και της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Νικητής του βραβείου TEDx 2013 o Sugata Mitra έχει κεντρίσει αρκετές φορές το ενδιαφέρον του κοινού, των Μέσων και της ακαδημαϊκής κοινότητας με τις ρηξικέλευθες προτάσεις του, για τις οποίες άλλοτε έχει επιδοκιμαστεί και άλλοτε έντονα επικριθεί.

Ευρέως έγινε γνωστός μέσα από το ερευνητικό project «Τρύπα στον Τοίχο» (Hole in the Wall) το οποίο διεξήγαγε από το 1999 σε απομακρυσμένα χωριά της Ινδίας αλλά και την πρότασή του αναφορικά με τα «Αυτοδιαχειριζόμενα περιβάλλοντα μάθησης» (Self Learning Environments – SOLE).

Πρόκειται ουσιαστικά για μια σειρά πειραματικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων τα οποία προτείνουν ένα σύγχρονο και επίκαιρο μοντέλο διδασκαλίας που θα μπορούσε να λειτουργήσει αφενός προς όφελος παιδιών μη ανεπτυγμένων κοινωνιών, αφετέρου ως αντιπρόταση στο παρωχημένο παγκόσμιο εκπαιδευτικό μοντέλο του σήμερα.

Ένα εκπαιδευτικό σύστημα που σύμφωνα με τον ίδιο δημιουργήθηκε 300 χρόνια πριν προκειμένου να καλύψει τις ανάγκες της διοικητικής γραφειοκρατικής μηχανής των μεγάλων αυτοκρατοριών και των αποικιών τους.

«Φανταστείτε τη βρετανική αυτοκρατορία κατά τη βικτωριανή εποχή, να προσπαθεί να κάνει κουμάντο και να διαχειριστεί σχεδόν ολόκληρο τον πλανήτη, χωρίς υπολογιστές, χωρίς τηλέφωνα, με δεδομένα που γράφονται στο χαρτί και μεταφέρονται με πλοία. Ο τρόπος λοιπόν να το καταφέρει ήταν μέσω της δημιουργίας ενός σχολείου στο οποίο άνθρωποι της κρατικής διοίκησης θα εκπαιδεύονταν προκειμένου να εκτελούν με ακρίβεια συγκεκριμένες διαδικασίες. Οι υπάλληλοι της αυτοκρατορίας έπρεπε να έχουν καλό γραφικό χαρακτήρα, να μπορούν να διαβάζουν και να κάνουν με το μυαλό τους πολλαπλασιασμό, αφαίρεση, πρόσθεση και διαίρεση. Οι Βικτωριανοί δημιούργησαν ένα σύστημα τόσο καλό και εύρωστο που εξακολουθεί να υφίσταται παγκόσμια ακόμη και σήμερα. Όμως αυτή η γραμμή παραγωγής πανομοιότυπης γνώσης, είναι πλέον παρωχημένη. Δεν εξυπηρετεί τις ανάγκες της κοινωνίας του σήμερα, πόσο μάλλον τις τεχνολογικές εξελίξεις του αύριο. Οι νέοι σήμερα δεν είναι απαραίτητο να είναι καλλιγράφοι, ούτε να κάνουν υπολογισμούς με το μυαλό τους, σημειώνει ο Sudata Mitra. Είναι όμως απαραίτητο να μπορούν να διαβάζουν. Στην πραγματικότητα είναι απαραίτητο να μπορούν να διαβάζουν με οξυδέρκεια και κριτικό πνεύμα».

Η ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΗΝ ΙΝΔΙΑ

Ως καθηγητής Πληροφορικής και Προγραμματισμού σε ιδιωτικό κολλέγιο στο Δελχί, ο Sugata Mitra ζούσε έντονα τις αντιθέσεις και τις ανισότητες ανάμεσα στους σπουδαστές των πλούσιων οικογενειών και των παιδιών από τις φτωχογειτονιές της πόλης.

Από το παράθυρό του γραφείου του, τα έβλεπε να παίζουν σε αλάνες μέσα στη σκόνη και αναρωτιόταν πώς θα ήταν ποτέ δυνατό αυτά τα παιδιά να μάθουν κάποτε να γράφουν κώδικα. Από την άλλη, οι γονείς των φοιτητών, εξήραν πάντα τις επιδόσεις των δικών τους παιδιών διατυμπανίζοντας πόσο εξαιρετικά γνώριζαν να χειρίζονται τους υπολογιστές. «Σκέφτηκα τότε: πώς μπορεί αυτοί οι γονείς να έχουν τόσο προικισμένα παιδιά; Τι κάνουν άραγε λάθος οι φτωχοί άνθρωποι;» λέει ο καθηγητής, εξηγώντας το πώς ξεκίνησε το πείραμα της «Τρύπας στον Τοίχο».

Στόχος του ήταν να διαπιστώσει τι θα γινόταν αν έδιναν έναν υπολογιστή σε παιδιά που δεν είχαν ποτέ έναν, που δεν γνώριζαν αγγλικά και δεν ήξεραν τι είναι το διαδίκτυο. Άνοιξε λοιπόν μια τρύπα σε έναν τοίχο μιας φτωτογειτονιάς στο Δελχί και τοποθέτησε μέσα έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή. Τα παιδιά ήρθαν τρέχοντας γεμάτα περιέργεια. Όταν τον ρώτησαν τι είναι, απάντησε, «δεν ξέρω». Όταν τον ρώτησαν γιατί τον έβαλε εκεί, απάντησε «έτσι απλά». Κι όταν τον ρώτησαν αν μπορούν να τον αγγίξουν τους είπε, «αν το θέλετε». Κι έφυγε.

Οχτώ ώρες μετά, όταν επέστρεψε στο σημείο, βρήκε τα παιδιά να περιηγούνται στο διαδίκτυο και να μαθαίνουν το ένα στο άλλο, πώς να το κάνουν.

Ο Sugata Mitra επανέλαβε το πείραμα της «Τρύπας στον Τοίχο» σε απομακρυσμένα χωριά της Ινδίας, όπου κανένας κάτοικος δεν ήξερε γράμματα με τα ίδια πάντα αποτελέσματα, καθώς μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα τα παιδιά μάθαιναν να χειρίζονται τον υπολογιστή και το ποντίκι, μπορούσαν να κατανοήσουν εντολές στα αγγλικά αλλά και πολύπλοκα ιατρικά θέματα, διδάσκοντας και βοηθώντας το ένα το άλλο.

Η ΑΥΤΟΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ

Μέσα από αυτό το πείραμα προέκυψε στην πορεία η θεωρία ενός «αυτοδιαχειριζόμενου περιβάλλοντος μάθησης». Σύμφωνα με αυτήν ο εκπαιδευτικός, αντί να λειτουργεί συμβατικά μεταφέροντας απλά τη γνώση, βάζει σε κίνηση τη διαδικασία της μάθησης και στη συνέχεια αποσύρεται και παρακολουθεί τη μάθηση να συμβαίνει. Η ενθάρρυνση προς την ανακάλυψη σύμφωνα με τον καθηγητή, είναι το κλειδί προς τη γνώση.

Οι Θ.Ε. είχαν την ευκαιρία να βιώσουν από κοντά τη συγκεκριμένη μέθοδο στη διάρκεια ενός μαθήματος που πραγματοποίησε πέρυσι ο Sugata Mitra σε φροντιστήριο αγγλικών στη Λάρισα. Ο καθηγητής μπήκε στην τάξη που αποτελούνταν από παιδιά ηλικίας 7-12 ετών και στην αγγλική, χωρίς καμία μετάφραση, άρχισε να συζητά μαζί τους για την ιστορία του ανθρώπου, τη γλώσσα και την επικοινωνία. Στη συνέχεια τους έθεσε το ερώτημα «τι είναι επικοινωνία;», τους είπε πως μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα κινητά τους, τους υπολογιστές, το ίντερνετ, τα βιβλία τους και ό,τι ακόμη ήθελαν για να απαντήσουν και στη συνέχεια αποσύρθηκε.

Ξαφνικά η τάξη μετατράπηκε σε ένα πολύβουο μελίσσι. Οι μαθητές άρχισαν να αναζητούν πληροφορίες, να συνδυάζουν τις απαντήσεις, να σκέφτονται πιθανές θεωρίες, να παρουσιάζουν βιβλιογραφία και αναφορές από το διαδίκτυο, να συζητούν μεταξύ τους. Όση ώρα συνέβαινε αυτό ρωτήσαμε τον κ. Mitra γιατί τους επέτρεψε να χρησιμοποιήσουν το ίντερνετ.

«Γιατί όχι;» μας απάντησε.

- «Γιατί αν βρουν έτοιμες τις απαντήσεις, θα πάψουν να σκέφτονται», αντιτείναμε.

- «Μα το ίντερνετ είναι το ψηφιακό βιβλίο του σήμερα και σε κάθε περίπτωση αν για κάποιο λόγο μια μέρα εκλείψουν τα παπούτσια σίγουρα ο άνθρωπος δεν θα ξεχάσει πώς να περπατά», μας απάντησε με χιούμορ. «Τα βιβλία πλέον είναι μέσα στις τσέπες μας (σ.σ. εννοώντας το κινητό), όμως τα σχολεία κρατούν το ίντερνετ μακριά από την τάξη. Νομίζουν πως αν τα παιδιά αναζητήσουν πληροφορίες είναι σαν να κάνουν σκονάκι, ενώ θα έπρεπε να ισχύει το αντίθετο. Το ίδιο δεν συμβαίνει άλλωστε και στη ζωή; Όταν κάποιος έχει ένα πρόβλημα στρέφεται σε διάφορες μεριές για να βρει τις απαντήσεις. Σημασία έχει πώς θα τις αξιοποιήσεις, όχι πώς θα τις βρεις», συμπλήρωσε ο κ. Mitra.

Όταν επιστέψαμε στην τάξη, η γνώση…είχε συμβεί, όπως συνηθίζει να λέει. Μέσα από τη συνεργασία τα παιδιά είχαν γεμίσει δεκάδες κόλλες χαρτί με σημειώσεις, είχαν καταλήξει σε συμπεράσματα και παρουσίαζαν με χαρά τις τεκμηριωμένες απόψεις τους, συμπληρώνοντας το ένα το άλλο.

«Παίρνουμε τα παιδιά μας, εγκλωβίζουμε τους εγκεφάλους τους και μετά τους λέμε να έχουν επιδόσεις. Κι όμως, υπήρχε κάποια στιγμή που οι άνθρωποι της λίθινης εποχής παρατηρούσαν τον έναστρο ουρανό και διερώτονταν «τι είναι αυτά τα φώτα που τρεμοσβήνουν; Και κάπως έτσι άρχισε η αναζήτηση της γνώσης. Δυστυχώς σήμερα χάσαμε την πρόσβαση σε αυτά τα θαυμαστά ερωτήματα. Αν όμως δώσουμε περιθώρια αυτοοργάνωσης στην εκπαιδευτική διαδικασία, τότε η μάθηση αναδύεται. Βοηθώντας όλα τα παιδιά του κόσμου να αξιοποιήσουν την περιέργεια και την ικανότητά τους για συνεργασία, τα προσκαλούμε σε ένα ταξίδι γνωστικής περιπέτειας».

Με ποιο τρόπο λοιπόν το σημερινό σχολικό σύστημα τα προετοιμάζει για το αύριο και ποιο είναι το μέλλον της μάθησης, ρωτάμε τον κ. Mitra. Προοδευτικά στο μέλλον η διαδικασία της μάθησης αναμένεται να μετατοπιστεί από το «γνώσεις για παν ενδεχόμενο» που ισχύει σήμερα, προς την εξειδίκευση και τη γνώση του «τώρα». Η ικανότητα άμεσης επίλυσης ενός προβλήματος τη στιγμή που αυτό ανακύπτει και η ταχύτητα στην άντληση της πληροφορίας που απαιτείται για τη λύση του, θα αποτελέσουν τον αντίποδα στην αποστήθιση γενικών γνώσεων. Αυτός ο νέος τρόπος μάθησης θα εξαρτάται από την ικανότητα και την ευχέρειά μας να αναζητούμε πληροφορίες γρήγορα και με ακρίβεια στο διαδίκτυο, να κατανοούμε τα αποτελέσματα που επέστρεψε η αναζήτηση και να αξιοποιούμε ορθά αυτή τη γνώση για να επιλύουμε το πρόβλημα. Η μαθησιακή διαδικασία θα είναι συνεχής και αδιάκοπη σε όλη τη διάρκεια της ζωής.

Κύριε Mitra, κάθε χρόνο αναγνωρισμένα ιδρύματα δίνουν στη δημοσιότητα τη λίστα με τα καλύτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα του κόσμου. Πώς ορίζεται το «καλύτερο» στην εκπαίδευση; Υπάρχει κάποιος μοναδικός κανόνας ή το καλύτερο είναι αυτό που απαντά στις απαιτήσεις της κάθε εποχής;

Η γνώση αξιολογείται βάσει εξετάσεων και αποτελεσμάτων. Αυτό είναι θετικό, όταν η μέθοδος των εξετάσεων που χρησιμοποιείται, ενθαρρύνει τους μαθητές να χρησιμοποιήσουν μοντέρνες μεθόδους για την εξεύρεση των απαντήσεων. Όμως το αξιολογικό σύστημα βασίζεται σε μοντέλα του παρελθόντος, παρωχημένα και ανεπίκαιρα. Το «καλό» ορίζεται ακόμη από σταθερές του 19ου και 20ού αιώνα.

Τι θα λέγατε στους γονείς που ανησυχούν για την εκπαίδευση των παιδιών τους, και τι θα απαντούσατε στους προβληματισμούς των παιδιών;

Θα έλεγα στους γονείς να μην περιμένουν τα παιδιά τους να λάβουν το είδος της εκπαίδευσης που είχαν εκείνοι. Οι καιροί είναι εντελώς διαφορετικοί. Προτρέψτε τα να βρουν μόνα τους τις απαντήσεις στα μεγάλα ερωτήματα και να διαμορφώσουν μόνα τους το δικό τους μέλλον. Ενθαρρύνετέ τα να ανακαλύψουν τι σημαίνει «άνθρωπος». Κι εσείς παιδιά, μάθετε πώς να προβλέπετε τις μελλοντικές εξελίξεις με όση μεγαλύτερη ακρίβεια. Διδαχτείτε όσο περισσότερα μπορείτε από -και για- το παρελθόν και αξιοποιήστε συνδυαστικά αυτή τη γνώση με τις προσδοκίες για το μέλλον που θέλετε να ζήσετε. Δημιουργήστε τη δική σας πραγματικότητα.

Η πρώτη λαρισαϊκή μπύρα είναι εδώ. Τη λένε LOLA, παράγεται στη Λάρισα και πίνεται παντού!  

Ένα από τα πιο σύγχρονα καταστήματα MediaMarkt βρίσκεται στη Λάρισα. H MediaMarkt ήρθε στην Ελλάδα πριν 13 χρόνια και η Λάρισα απoτέλεσε την πρώτη επένδυση μετά την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη.